Ewa Kalnoj-Ziajkowska

2022

Wróć do wyników wyszukiwania

Urodziła się w 1972 roku. Jest historyczką sztuki. Od 2002 roku współpracuje z warszawskim Konserwatorem Zabytków, a także Architektem Miasta. Zajmuje się architekturą i urbanistyką stolicy oraz jej historią. Jest współautorką książek: „Poradnik dobrych praktyk architektonicznych. Muranów” (2019), „PRA. Ilustrowany atlas architektury Pragi” (2020) i „ŚRÓD PN. Ilustrowany atlas architektury Śródmieścia Północnego” (2021), wydanych w serii Centrum Architektury, a także albumu „Drzewa Warszawy. Przewodnik po wybranych, ważnych drzewach Warszawy” (2020, ze zdjęciami Pawła Heppnera).

W szczególny sposób związana jest z warszawską Pragą, gdzie od wielu lat mieszka i działa. Przez cztery lata pracowała jako kuratorka wydarzeń i wystaw w Muzeum Warszawskiej Pragi; organizowała m.in. zajęcia dla dzieci oraz cykl „Wokół rewitalizacji”. „Byłam kuratorem paneli dyskusyjnych, wykładów, warsztatów, na które zapraszałam kolejno «zieleniarzy», drogowców, ekonomistów, urbanistów, konserwatorów zabytków czy opiekę społeczną. Nawet po takim zajawkowym działaniu, bardzo wstępnym rozpoznaniu tematu, miałam całkiem inny obraz sytuacji przed wydarzeniem i po nim”, opowiadała później miesięcznikowi „Dialog”. O Muzeum i samej specyfice dzielnicy mówiła zaś tak: „W 2006 roku mieszkałam już na Stalowej. […] Wtedy pomysłodawcom czy lobbystom chodziło o ideę, o to, by pokazać, że Praga jest ważna. […] Jola Wiśniewska, która wtedy była kierowniczką oddziału, bardzo przytomnie razem z zespołem zorganizowała nagrania archiwum historii mówionej i zbiórkę darów od mieszkańców. Sama darowałam wtedy «etapowy plan wyburzeń Pragi», opracowany w latach siedemdziesiątych przez miejskie biuro projektowe Warcent, znaleziony na śmietniku urzędu dzielnicy. Mieszkańcy przynosili rzeczy dla nich ważne, ale raczej o wartości sentymentalnej niż materialnej, dookoła których opowiadali swoje historie. […] My wiedzieliśmy, że to muzeum musi być inne. Większość zespołu, z którym pracowałam wcześniej, była zaangażowana społecznie w inne projekty, od punkowych, przez feministyczne, po okołozabytkowe, chwalące dziedzictwo dzielnicy. My chcieliśmy działać inaczej, dużo o tym rozmawialiśmy, czasem dość konfrontacyjnie, ale myślę, że właśnie dzięki temu wzajemnemu ewaluowaniu się i reagowaniu na potrzeby mieszkańców sporo nam się udało”.

 Ewa Kalnoj-Ziajkowska Fot. Iwona Dziuk / NID

Dzisiaj, dzięki wsparciu stypendium artystycznego miasta stołecznego Warszawy Kalnoj-Ziajkowska przygotowuje książkę „Widmowy atlas architektury Warszawy, czyli sto nieistniejących budynków ważnych dla historii miasta”. Otwiera ją, niemal symbolicznie, Brama Mieszczan, zwana też później Bramą Krakowską, wybudowana w 1379 roku i rozebrana w 1818. Dziś miejsce, w którym się znajdowała, znaczą czerwone cegły na placu Zamkowym. Chronologicznie album zamyka zaś – ikoniczny pawilon Domu Meblowego „Emilia”, zbudowany w drugiej połowie lat 60. i rozebrany w 2017. Rozpościera się pomiędzy nimi 650 lat i szmat ziemi po obu stronach Wisły. Od piętnastowiecznego Ratusza Starego Miasta po dziewiętnastowieczną Okrągłą Synagogę na Pradze, zdewastowaną w czasie II wojny światowej, pozostawioną w zaniedbaniu i w końcu rozebraną. Od willi Marii Kazimiery Sobieskiej, od której bierze swój początek dzielnica Marymont, po drewniany siedemnastowieczny spichlerz na Boleści, który przetrwał do 1909 roku. Od dziewiętnastowiecznego Wodociągu Marconiego na ulicy Dobrej po Wodozbiór Grotowskiego po praskiej stronie, działający w latach 1869–1896 i rozebrany w czasie budowy osiedla Panieńska. Od Teatru Ludowego, powstałego z inicjatywy rosyjskiego Towarzystwa Kuratorium Trzeźwości na terenie dzisiejszego parku Praskiego (wówczas Aleksandryjskiego), po legendarne powojenne kina: Prahę, Moskwę, Skarpę.

Klara Cykorz