Marta Jalowska jest artystką o różnorodnym dorobku, działającą w obszarze teatru, tańca i performansu. W swojej praktyce artystycznej eksploruje społeczne i polityczne tematy, w uprawianej przez nią sztuce istotna jest także perspektywa feministyczna. Jalowska działa zarówno jako samodzielna artystka, jak i członkini kolektywów twórczych.

Fot. Alina Gajdamowicz

Jest absolwentką Szkoły Aktorskiej im. Haliny i Jana Machulskich. W 2008 roku została jedną z założycielek i członkiń feministycznej grupy teatralnej Teraz Poliż. W jej ramach Jalowska podejmuje działania organizacyjne oraz jest performerką i współtwórczynią wielu spektakli, takich jak „Powiem i zobaczę, co się stanie” w reżyserii Gosi Wdowik, który porusza temat coming-outów aborcyjnych w Polsce, czy muzyczny rytuał „Czarny kwadrat. Sonata for keyboard and tape” w reżyserii Wojtka Blecharza. Artystka podejmuje również działalność edukacyjną jako współautorka scenariuszy warsztatowych i koncepcji kuratorskich m.in. w projekcie badawczo-popularyzatorskim „dziwy polskie” i trzech odsłonach cyklu „córy warszawskie” (#dziwystołeczne, #100lat i #kobietyrobiądramaty), robionych wspólnie z Teraz Poliż.

Aktorka jest także członkinią kolektywu akcjonistycznego Czarne Szmaty, zaangażowanej społecznie grupy, która powstała w 2016 roku po Ogólnopolskim Strajku Kobiet. Grupa ta zabiera głos w sprawach polityczno-społecznych, zwłaszcza dotyczących praw kobiet. Jalowska brała udział w akcjach takich jak „Aresztowanie Cricoteki”, „Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich” czy „Nie jesteś sama”.

Warto zaznaczyć, że Marta Jalowska nie tylko angażuje się w tworzenie sztuki, ale również, jako artystka solowa, aktywnie bierze udział w refleksji nad aktualnymi wydarzeniami społecznymi i politycznymi. W ramach projektu HUB Kultury 2020: „Teren wspólny/Common Ground” Komuny Warszawa zrealizowała trzyetapową pracę „Chcę”. Poruszała w niej temat wyborów prezydenckich i pytała o sposób ich przeprowadzenia, potencjał artystyczny kampanii wyborczej oraz niedowartościowanie kobiecych kandydatek. W ramach projektu powstały plakaty i banery, które później pojawiły się na warszawskich ulicach, audioperformans miejski oraz spektakl prezentowany na scenie Komuny Warszawa. Innym zrealizowanym przez artystkę projektem jest akcja performatywna „Interwał pokoju”, stworzona w 2019 roku w ramach programu „Tools for Peace”, towarzyszącego Festiwalowi Malta Poznań. Jalowska zastanawiała się w nim nad czasowymi ramami wojny i pokoju. Dwa lata później, w ramach tego samego festiwalu prezentowała również solowy performans „Queen of The Fortress”, gdzie wygłosiła przemówienie królowej parku, w którym skupiała się na relacji z ziemią i jej tożsamością.

Swoje zainteresowania artystyczne Jalowska rozwijała również jako współdramaturżka międzynarodowej konferencji „KASSIA & THE NEW ISTANBUL CONVENT/OPERA(TION) wokół feministycznych i queerowych praktyk przyszłości” oraz autorka archiwum pokonferencyjnego wieńczącego projekt.

W ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy Marta Jalowska zrealizowała projekt pt. „Jezioro szczęścia”, polegający na opracowaniu scenariusza pracy solowej, opartego na scorze choreograficznym. Jego tematem była cielesność żałoby i umierania. Metody wykorzystane przez artystkę obejmują procesy uzdrawiania opracowane przez Annę Halprin, techniki głosowe Kristin Linklater, spoken word oraz pracę z tekstem i metodami tworzenia poezji w przestrzeni publicznej. Oprócz tego artystka opracowała własne metody pracy choreograficzno-głosowej oraz przeprowadziła warsztaty.

Prace Marty Jalowskiej są wyrazem jej konsekwentnych zainteresowań twórczych, które koncentrują się wokół tematów takich jak prawa kobiet, feminizm i ruch queer. Jej polityczny temperament i głęboka wrażliwość sprawiają, że tworzona przez nią sztuka nie tylko osiąga wysoki poziom artystyczny, lecz ma również potencjał dokonania społecznej zmiany.

Katarzyna Niedurny