Urodziła się w 1993 roku. Jest reżyserką i animatorką, edukatorką i popularyzatorką animacji. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Etiudę dyplomową „Marbles” poświęciła tworzącej w jidysz modernistce Deborze Vogel (2019); film był pokazywany na międzynarodowych festiwalach, zdobył nagrody i wyróżnienia m.in. w Norwegii, Austrii i Słowenii.
Fot. Archiwum prywatne
Swoje autorskie warsztaty Spychała zaczęła prowadzić jeszcze jako studentka. Współpracowała z Legnicką Akademią Filmową; w 2016 roku założyła w Łodzi pracownię Fabryka Animacji. Fabryka prowadzi projekty dla młodzieży (także tej nieuprzywilejowanej, zagrożonej wykluczeniem społecznym), dorosłych i seniorów. Współpracuje z ośrodkami kultury, festiwalami filmowymi, muzeami, świetlicami i szkołami w całym kraju. Przy wsparciu łódzkiej Fundacji Działania powstał np. film „Lota”, zrealizowany przez grupę z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego nr 3 im. Marii Grzegorzewskiej w Łodzi.
Spychała była rezydentką programu „Shortcut – Małe Historie, Wielkie Sprawy” fundacji Centrum Edukacji Obywatelskiej (2019) i stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Kultura w sieci”, w ramach którego realizowała cykl edukacyjny „Rusz temat!” o animacji poklatkowej (2020). Animacje stworzone w ramach jej warsztatów były doceniane na festiwalach. Film „Mam tutaj przeszłość i teraźniejszość” (2017, warsztaty w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych ŻÓBROFFKA) zdobył nagrodę na Festiwalu Filmowym Senior Movie w Szczecinie, a „Emotify” (2021, warsztaty w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Bytomiu) został doceniony na Ogólnopolskim Przeglądzie Filmów Animowanych Tworzonych przez Dzieci „Oko Kalejdoskopu”.
W ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy Spychała zrealizowała cykl warsztatów w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym nr 2 w Warszawie. Spotkań odbyło się w sumie osiem. Wzięli w nich także gościnny udział wychowankowie czterech innych MOW-ów. W warsztatach wzięło udział aż sześćdziesięcioro uczestników. Podczas ich trwania Spychała przekazuje również wiedzę teoretyczną – opowiada o historii polskiej animacji i tradycyjnych technikach jej tworzenia. Część praktyczna i twórcza łączy techniki manualne z cyfrowymi – uczestniczki warsztatów korzystały z darmowego programu StopMotion Studio do tworzenia animacji poklatkowych, na których pracować można na własnym smartfonie.
Animacja może być dziś dostępną dla młodych ludzi formą artystycznej ekspresji, może mieć też wymiar terapeutyczny. Tytuł cyklu „Wyobraź sobie przyszłość” miał zachęcić do myślenia o swoich planach i życiowych celach. Uczennice pracowały także z narzędziami AI, aby dowiedzieć się, „czego nie zrobi AI, a zrobi człowiek; jak możemy pomóc sobie, wykorzystując narzędzia AI zamiast się ich bać; jak kreatywnie i etycznie ich używać”.
„W trakcie warsztatów temat futurystycznej przyszłości ewoluował w temat futurystycznych snów, świadomego śnienia i miejsc wyobrażonych”, opowiada Spychała. Z animacji tworzonych przez uczestniczki powstała cyberinstalacja pt. „The Backrooms Project”. Stypendystka podkreśla, że w założeniach cykl warsztatów nie jest czymś zamkniętym. Dla uczestniczek ma być początkiem dalszej pracy, prowadzącej do prezentacji w formie wystawy. W tym celu nawiązana została współpraca z warszawskim Teatrem Lalka. W warsztatach uczennicom towarzyszyły nauczycielki, także zdobywające umiejętności, by móc przejąć ich prowadzenie w przyszłości.
Klara Cykorz
