Trzynaście książek autorskich, kilkadziesiąt redakcji, rozdziałów w publikacjach zbiorowych i wydawnictw edukacyjnych oraz parę tysięcy artykułów publikowanych regularnie od 40 lat. Nie mówiąc już o pracy na rzecz rozwoju krytyki teatralnej. Dorobek Tomasza Miłkowskiego – doktora nauk humanistycznych, dziennikarza, redaktora i recenzenta, jest imponujący. Mimo to zawody komentujące życie artystyczne wciąż bywają przegapiane, uważane za bardziej opisujące niż twórcze, dokumentujące niż nowatorskie.

Swojej pierwszej recenzji teatralnej nie pamięta, ukazała się najprawdopodobniej w tygodniku studenckim „Politechnik”, do którego regularnie pisywał. Zainteresował się teatrem, bo jak sam mówi, zawsze interesował się życiem. Nie mógł wtedy przypuszczać, że to początek przygody na kolejne 40 lat. W tym czasie publikował w „Dzienniku Trybuna”, „Stolicy”, tygodniku „Przegląd”, „Yoriku” i „Critical Stages”. Wydawał również liczne książki, m.in. „Współczesną dramaturgię polską. Mrożek, Różewicz” (1990), „Teatr Norwida” (2013) czy „166 monodramów” (2016). I chociaż teatr pozostawał jego największą pasją, próbował swoich sił również w innych dziedzinach. Od 1993 roku, na fali potransformacyjnego wysypu pism kolorowych, związał się z popularnym „Teletygodniem”, w którym przepracował 15 lat, również jako redaktor naczelny. Pismo, osiągające w niektórych okresach dwumilionowy nakład, stanowiło popkulturowy fenomen i było najczęściej kupowanym w Polsce tygodnikiem. 

Fot. Magdalena Miłkowska

Jednocześnie Miłkowski, jako jeden z niewielu przedstawicieli zawodu uznawanego za domenę samotnie pracujących indywidualistów, zajmował się również działalnością na rzecz rozwoju krytyki teatralnej. Od 2000 roku pełni funkcję przewodniczącego polskiej sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych, zaś po organizacji jego szczytu w Warszawie został wiceprzewodniczącym całej organizacji, do dziś należy do jej Komitetu Wykonawczego. Od lat jest jurorem w jedynym w Polsce konkursie dla recenzentów – Konkursie im. Andrzeja Żurowskiego. Przez kilka lat prowadził również seminarium „Pisanie o teatrze” w warszawskiej Akademii Teatralnej.

Praca krytyka często pozostaje niezauważona, wydarza się gdzieś na drugim planie akcji, schowana za szeregiem działań artystycznych. Tymczasem to przecież opis gwarantuje sztuce tak ulotnej jak teatr przetrwanie, dostarczając działaniom twórców pogłębionej refleksji, tworząc teksty – osobne artefakty. Tomasz Miłkowski od lat towarzyszy przemianom w świecie polskiego teatru, które obserwuje czujnym okiem. Jako mieszkaniec stolicy i widz lokalnych teatrów tworzy studium ich działalności, upamiętniając kolejne odchodzące sezony. Swoją pracą konsekwentnie udowadnia, że zawód krytyka teatralnego jest niezbędny dla rozwoju teatru. Także po to, żeby go zapisywać, interpretować i o nim pamiętać.

Urodzony w Warszawie krytyk od lat dba także o pogłębianie i szerzenie wiedzy na temat teatrów stolicy. Dzięki stypendium artystycznemu m.st. Warszawy zrealizował w 2010 roku autorski projekt „Atlas teatrów warszawskich”, uzupełniając go w będącej kontynuacją tej pracy publikacji „Teatra stolicy. 30 sezonów, 1989–2019”, zrealizowanej również dzięki stypendium w roku 2020.