Ula Kijak jest reżyserką teatralną, pedagożką i autorką projektów interdyscyplinarnych. Artystka prowadzi działania na rzecz antyprzemocowej zmiany w procesach artystycznych. W swojej pracy łączy zaangażowanie społeczne z refleksją artystyczną, a także troską o relacje zespołowe i etyczne warunki pracy w teatrze.

Kijak ukończyła reżyserię dramatu w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, a w 2016 roku uzyskała stopień doktorki sztuki na tej samej uczelni. Jej praca doktorska „Mit artysty a codzienność reżyserki” stanowiła wyraz feministycznego spojrzenia na zawód reżyserki w polskim polu teatralnym.

Fot. Barbara Sinica

Artystka wyreżyserowała kilkadziesiąt spektakli teatralnych – zarówno w instytucjach repertuarowych, jak i teatrach niezależnych, m.in. w Teatrze im. Wilama Horzycy w Toruniu, Teatrze Ósmego Dnia w Poznaniu, Teatrze Polskim w Poznaniu, Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu, Teatrze Nowym w Zabrzu czy Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. Reżyserka pracuje z tekstami klasycznymi, współczesną dramaturgią, reportażem scenicznym, a także formami dokumentalnymi i zbiorowo pisanymi scenariuszami. Twórczość Kijak jest silnie osadzona w kontekście społecznym i politycznym – jej spektakle podejmują tematy przemocy, sprawiedliwości, kobiecej podmiotowości, a także relacji rodzinnych i wspólnotowych.

Reżyserka współtworzyła Grupę Artystyczną „Teraz Poliż” – najważniejszy kobiecy kolektyw teatralny w Polsce, z którym przez blisko dekadę realizowała spektakle, performanse, czytania i projekty edukacyjne. W ramach działań tej grupy reżyserowała m.in. spektakle „Sukienka z dziurką”, „Niech to Licho!”, „Kto się boi Sybilli Thompson?”, brała też udział w projektach animacyjnych, historycznych i badawczych, takich jak „Dziwy polskie”.

Dodatkowo Ula Kijak łączy twórczość artystyczną z intensywną działalnością edukacyjną i ekspercką. Współpracowała z wieloma instytucjami w Polsce i za granicą jako prowadząca warsztaty z zakresu reżyserii, twórczości bez przemocy, kontraktowania zespołowego procesu twórczego, feministycznej pedagogiki teatru oraz pracy ze społecznościami lokalnymi. Jest regularnie zapraszana jako wykładowczyni, panelistka i mentorka do projektów poświęconych przemianom instytucji kultury i demokratyzacji procesów artystycznych.

Wielokrotnie nagradzano jej twórczość – otrzymała m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, liczne nagrody publiczności, wyróżnienia za reżyserię i działania edukacyjne. Jest laureatką programu „Placówka” Instytutu Teatralnego („Spektakle, których nie zrobiłam”) oraz licznych stypendiów samorządowych i branżowych. Jej spektakl „Kamienica” był nominowany przez poznańskich dziennikarzy do tytułu Wydarzenia Sezonu, a spektakl „Kwaśne mleko” zdobył grand prix, nagrodę publiczności i nagrodę dziennikarzy na konkursie Metafory Rzeczywistości.

Zrealizowany w ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy eksperymentalny proces artystyczny pod tytułem „Nie ma (nie daję rady / nie robię – daję tobie) i jest” to praca z projektami, które nigdy nie powstały, z osobami, które nie miały szansy ich zrealizować, oraz z uczuciami porażki, wstydu i rezygnacji. Poprzez rozmowy z twórczyniami i twórcami, szczególnie z grup marginalizowanych (m.in. z doświadczeniem migracyjnym, z niepełnosprawnościami) projekt odsłonił głęboko systemowy charakter wykluczeń obecnych w świecie kultury. Efektem tej pracy była seria wydarzeń w Centrum Sztuki Włączającej. Jego zwieńczenie stanowił udostępniony online audiodokument „NIE MA – audiorelacja”, który jest trwałym śladem po przeprowadzonych działaniach.

Pracę artystki można określić jako reżyserię zaangażowaną – zorientowaną na zmianę społeczną, dialog i otwartość. Ula Kijak działa z przekonaniem, że teatr może być narzędziem politycznym, miejscem wspólnego myślenia i działania, a nie tylko przestrzenią reprezentacji.

Katarzyna Niedurny