Joanna Wichowska

2021

Wróć do wyników wyszukiwania

Dramaturżka, krytyczka teatralna, kuratorka, performerka. Urodziła się w Jeleniej Górze. Ukończyła teatrologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1994). Jest też absolwentką Akademii Praktyk Teatralnych Gardzienice. Do Warszawy przeniosła się w 2009 roku. Długo mieszkała na Pradze-Północ (blisko Teatru Powszechnego), teraz jej domem jest Stary Mokotów.

W połowie lat 90. była związana jako aktorka i animatorka z Teatrem Wiejskim Węgajty i Scholą Węgajty, a następnie – w roli aktorki, trenerki i archiwistki – z Ośrodkiem Praktyk Teatralnych Gardzienice. Na przełomie wieków wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Była aktorką i trenerką w Double Edge Theatre w Ashfield w stanie Massachusetts. Pracowała też jako ogrodniczka i pomoc domowa.

Po powrocie do Polski objęła funkcję kierowniczki literackiej w Teatrze im. C.K. Norwida w Jeleniej Górze, gdzie była m.in. współdramaturżką spektaklu „Śmierć Człowieka-Wiewiórki”, w reżyserii Natalii Korczakowskiej. Jako członkini Stowarzyszenia Praktyków Kultury (2010–2016) prowadziła zajęcia teatralne dla młodzieży i osób ze środowisk wykluczonych; współtworzyła też (jako scenarzystka, dramaturżka i performerka) „Historie Ziny”, spektakl w reżyserii Katarzyny Regulskiej, opracowany na podstawie opowieści uchodźczyń z Czeczenii.

 Joanna Wichowska Fot. Roza Sarkisian

Od 2013 roku regularnie pracuje jako dramaturżka. W tej roli współtworzyła m.in. „Praskie Si-Fi”, „Diabły” (na motywach „Matki Joanny od Aniołów” Jarosława Iwaszkiewicza) i „Mefista” (na podstawie powieści Klausa Manna i filmu Istvána Szabó) w reżyserii Agnieszki Błońskiej w Teatrze Powszechnym w Warszawie oraz „Dzienniki Majdanu” w reżyserii Wojtka Klemma (tamże).

Nadzwyczaj żywe emocje wzbudziły jej projekty realizowane we współpracy z chorwackim reżyserem Oliverem Frljiciem oraz dwójką współdramaturgów, Agnieszką Jakimiak i Goranem Injacem. Spektakl „Nie-Boska komedia. Szczątki”, przygotowywany w Starym Teatrze (2013), został odwołany przed premierą w następstwie ataków prawicowej prasy. Jakimiak i Wichowska opublikowały w „Didaskaliach” „Szkic spektaklu, którego nie było”, opowiadający o pracy nad zdjętym przedstawieniem. Cztery lata później wystawiona w warszawskim Teatrze Powszechnym „Klątwa” (na podstawie dramatu Stanisława Wyspiańskiego) została oprotestowana przez Episkopat; kontrowersje wywołała m.in. scena fellatio wykonywanego na rzeźbie przedstawiającej Jana Pawła II.

Wichowska często angażuje się w projekty polsko-ukraińskie i pracuje z twórcami z Ukrainy, czego owocem są takie przedstawienia jak „Mój dziad kopał. Mój ojciec kopał. A ja nie będę” (reżyseria: Agnieszka Błońska i Roza Sarkisian, współdramaturgia: Dmytro Levytskyi) oraz – w reżyserii samej Rozy Sarkisian – „Piękne, piękne, piękne czasy” (na motywach „Wykluczonych” Elfriede Jelinek), „H-Effect” (na podstawie „Hamleta” Shakespeare’a i „Hamletmaszyny” Heinera Müllera) i „Demo. Ćwiczenia dla początkujących”.

Wichowska bywa też kuratorką imprez teatralnych. Współtworzyła m.in. Przegląd Ukraińskich Teatrów Niezależnych DESANT.UA, ukraińskie edycje poznańskiego festiwalu Bliscy Nieznajomi oraz polsko-ukraińskie projekty performatywne „O co się zabijać? Wojna. Pokój. Ukraina i mapy strachu/mapy tożsamości”. Obecnie odpowiada za polską część międzynarodowego projektu performatywnego „Face to Faith”.

Wichowska łączy pracę w teatrze z krytyką i publicystyką; opublikowała szereg rozmów z ludźmi teatru, m.in. Pawłem Demirskim i Moniką Strzępką, Krzysztofem Garbaczewskim, Mają Kleczewską, Wojtkiem Klemmem i Bilijaną Srbijanović. Jej teksty ukazują się najczęściej w „Didaskaliach” i „Dwutygodniku”.

W ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy Joanna Wichowska podjęła się przygotować różnorodną formalnie książkę, której rdzeń stanowić będą rozmowy z warszawskimi artystami i artystkami, skupione wokół tematu choroby i chorowania. Autorka chce przedstawić chorobę w rozmaitych aspektach – medycznym, osobistym, społecznym, twórczym – i dzięki temu zakwestionować postawę, która nakazuje widzieć w chorobie kwestię wstydliwą, domagającą się ukrycia.