Na starcie wszyscy są już przegrani. To właśnie poczucie beznadziei przyprowadziło ich na spotkanie Międzynarodowej Organizacji Przeciwdziałania Marazmowi Cywilizacyjnemu – instytucji, której zebrania sytuują się na pograniczu sekty i… medialnego show. Michał Pabian w tekście dramatycznym „Believe Me You Fool” ukazuje ludzi, którzy zmagają się z przeżytą traumą. Jest to ważny motyw w jego twórczości, podobnie jak widoczna w języku ironia i kolażowe łączenie ze sobą motywów pochodzących z różnych tekstów, światów i rejestrów, których połączenie pozwala na wytworzenie na scenie nowych jakości i oryginalnych pomysłów artystycznych.
Fot. Rafał Kątny
Michał Pabian studiował w krakowskiej szkole teatralnej, obecnie zaś pracuje jako dramatopisarz, dramaturg, scenarzysta i kurator literacki. Był uczestnikiem stypendium w zespole Franka Castrofa w Volksbühne, a także rezydentem programu Instytutu Goethego w Nowosybirsku. Jest autorem licznych adaptacji teatralnych wystawianych na polskich i zagranicznych scenach. Współpracował m.in. z Teatrem Nowym w Poznaniu, Teatrem Żydowskim, TR Warszawa, Teatrem Śląskim, Theater Freiburg oraz Teatrem Ludowym w Krakowie. W Teatrze Polskim w Szczecinie i Teatrze Nowym im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu pracował na stanowisku dramaturga. Jako pedagog Pabian dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodymi twórcami. W Akademii Teatralnej w Warszawie i Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu przygotowywał dyplomy sceniczne ze studentkami wydziałów aktorskich. Prowadził również zajęcia na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu i Wydziale Reżyserii Akademii Teatralnej.
Jest autorem i współautorem kilku dramatów, m.in. „Sophie”; „Rodzin, których nie ma, czyli Anonimowych Żydów Polskich” (wspólnie z Wojciechem Klemmem) oraz „Głodnych Jana i Małgorzaty” (wspólnie z Magdaleną Fertacz). W napisanym wspólnie z Agatą Baumgart tekście „O szczytach rozpaczy i uśmiechu stewardesy, czyli found footage o chorobie” raz jeszcze poruszył temat zdrowia psychicznego, portretując w nim trzy kobiety cierpiące na depresję. Jak podkreślał w wywiadach, jednym z celów napisania tego tekstu było spojrzenie na depresję jako na normalną chorobę, która nie jest ani stanem romantycznym, ani twórczym.
Temat zdrowia psychicznego zainspirował go również do pracy podjętej w ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy. Projekt obejmował napisanie dokumentalnego tekstu dramatycznego i stworzenie programu warsztatów na temat historii i rozwoju psychiatrii warszawskiej od czasu powołania Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. W rezultacie stypendium udało się Pabianowi napisać jednak aż dwa teksty oraz przeprowadzić warsztaty. W dramacie „Wesoło” twórca, opierając się na założeniach stypendium, porusza temat postrzegania kategorii choroby psychicznej i pacjenta. Dodatkowo dramat został przetłumaczony na język niemiecki. Podczas pisania drugiego tekstu, „Materiał Olgi”, autor wykorzystuje technikę terapeutyczną myślenia postacią.
Michał Pabian nie ogranicza się jedynie do dziedziny teatru. Twórca pracuje również jako kurator literacki, organizując spotkania i debaty w ramach poznańskiego cyklu „Czytnik”, a także podczas Międzynarodowego Festiwalu Gombrowicza w Radomiu. Na temat literatury pisze na blogu literackim @czytacz_szperacz oraz w „Kulturze Poznań”. Swoją działalność artystyczną rozszerzył też na film. Współpracował m.in. z Marcinem Wroną i Wojciechem Smarzowskim, jest jednym z współautorów scenariusza filmu „Wszystkie nasze strachy”, opowiadającego o artyście wizualnym Danielu Rycharskim.
Wszechstronne zainteresowania artystyczne, bogate doświadczenie twórcze oraz pogłębiona refleksja nad wybranymi wątkami sprawiają, że twórczość Michała Pabiana stale się rozwija i otwiera na nowe formy i tematy.
Katarzyna Niedurny
