Warszawa jest nieprzebranym źródłem inspiracji dla twórców piosenek z nurtu muzyki popularnej. Świadczy o tym choćby niedawna antologia „Piosenki warszawskie” przygotowana przez Bartka Chacińskiego, Jacka Hawryluka i Jana Emila Młynarskiego (Muzeum Warszawy, 2024), w której autorzy zebrali przykłady kilkuset piosenek o tematyce okołowarszawskiej. Tę tradycję z powodzeniem kontynuuje Justyna Jary. Artystkę interesują różne odsłony muzyki miejskiej – od piosenki podwórzowej, przez pieśń wędrowną, po satyryczną twórczość z rewii i kabaretów. Z zespołem PompaDur wydała w 2017 roku „Krwawe ballady”, wśród których znalazły się utwory krążące wokół motywu zbrodni. W 2021 roku wraz z zespołem Alegancka Kapela otrzymała dwie statuetki w plebiscycie „Warszawski artysta roku”, organizowanym przez inicjatywę Warsaw Tribute – w tym za „Warszawski przebój roku”, nową elektroniczną interpretację piosenki Czesława Niemena „Sen o Warszawie”. W 2023 roku ukazała się płyta „Praskie Ballady” nagrana z Alegancką Kapelą. Znalazło się na niej 10 autorskich piosenek celebrujących specyfikę prawobrzeżnej Warszawy. Justyna Jary zrealizowała też projekt Warszawskie Ballady Podwórzowe – cykl warsztatów i koncert z miejskim folkiem, a także szereg innych działań warsztatowo-edukacyjno-popularyzatorskich.

Fot. Szymon Szcześniak

Justyna Jary z zespołem Alegancka Kapela pod koniec maja 2025 roku zdobyła trzy nagrody na prestiżowym festiwalu muzyki folkowej Nowa Tradycja – Nagrodę Programu I Polskiego Radia („za muzyczną erudycję oraz swobodny i finezyjny ukłon wobec tradycji folkloru miejskiego”), trzecią nagrodę w Konkursie Muzyki Folkowej oraz Nagrodę Publiczności.

Artystka rozwija też elektroniczno-popową odnogę twórczości – występowała m.in. na festiwalu w Opolu w konkursie debiutów, nagrywała z pianistą Leszkiem Możdżerem czy raperem Bonsonem. Z zespołem Księżycovo opublikowała w 2013 roku materiał płytowy z tekstami amerykańskiego poety e.e. cummingsa.

W ramach projektu „Kalendarz warszawski. Piosenka miesiąca”, zrealizowanego dzięki stypendium artystycznemu m.st. Warszawy, artystka nagrała 12 piosenek w klimacie miejskiego folku. W warstwie tekstowej są one pełne odniesień do rocznic i cyklicznych wydarzeń odbywających się w stolicy, takich jak obchody wybuchu powstania warszawskiego, Marsz Niepodległości, Półmaraton Warszawski czy festiwal Warszawska Jesień. Te stałe punkty w stołecznym kalendarzu są jednak dla artystki często tylko pretekstem, żeby opowiedzieć o jakimś zjawisku społecznym czy politycznym, najczęściej z przymrużeniem oka i w przewrotny sposób.

Na przykład utwór „Półmaraton Warszawski” (marzec) tylko pozornie opowiada o ulicznym biegu. Jego głównym tematem jest problem alkoholowy mieszkańców stolicy – odcinki tytułowego wyścigu wyznaczają kolejne wypite „małpki” i całodobowe sklepy z alkoholem. Z kolei w „Warszawskiej balladzie do Nowego Roku” (styczeń) pojawiają się aktualne tematy polityczne, takie jak CPK, Strefa Czystego Transportu czy fenomen „sejmflixa” („Nowe centrum rozrywki otworzyli na Wiejskiej / Reality show sejmowe – program w wersji czteroletniej”). 

Całość nagrana została w estetyce nawiązującej do tradycji bliskiej Stanisławowi Grzesiukowi i Kapeli Czerniakowskiej. Instrumentarium wykorzystywane przez Alegancką Kapelę to m.in. kontrabas, akordeon, saksofon, banjo czy mandolina. Każda piosenka została uzupełniona o teledysk z Justyną Jary i muzykami wykonującymi kolejne piosenki na żywo w różnych sceneriach i składach instrumentalnych.

Piotr Kowalczyk