Małgorzata Kuciewicz studiowała architekturę w Warszawie, w École Nationale Supérieure d’Architecture de Montpellier i Tampere University of Technology, ale kierunki, w których podąża dziś jej praktyka, znacznie wykraczają poza tradycyjnie rozumiane projektowanie. Uczyła się także w amsterdamskim Berlage Institute, zaś doświadczenie zawodowe zdobywała m.in. podczas warsztatów EASA, uczestnicząc w międzynarodowym dialogu o przyszłości architektury. Od 2001 roku współtworzy, obecnie z Simone De Iacobisem, warszawską grupę projektową CENTRALA – zespół działający na styku architektury, sztuki i badań miejskich. W centrum ich zainteresowań znajdują się zjawiska, które zazwyczaj umykają głównemu nurtowi myśli projektowej: klimat, pamięć miejsca, nieuchwytna dynamika relacji społecznych czy natura obecna – i nieobecna – w miejskich przestrzeniach.
Fot. Anna Zagrodzka
Sama Kuciewicz określa CENTRALĘ jako „autorską praktykę architektoniczno-badawczą proponującą możliwe scenariusze przyszłości” – nie tyle w sensie utopijnym, ile uważnym, osadzonym w konkretnych uwarunkowaniach ekologicznych i kulturowych. Jednym z takich scenariuszy był projekt „Pawilon deszczy”, zaprezentowany w 2018 roku w Pawilonie Polskim podczas Biennale Architektury w Wenecji w ramach wystawy „Amplifikacja natury”. Wystawa opowiadała o naturalnych procesach biosfery – o wodzie, powietrzu, świetle – i o tym, jak architektura może stać się ich partnerką. Dziś projekt „Pawilon deszczy” jest częścią stałej ekspozycji „Przekroje. Galeria Architektury Polskiej XIX i XX wieku” w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Od 2019 roku Kuciewicz współprowadziła prace badawcze i projektowe nad wystawą poświęconą Alinie Scholtz – wybitnej, lecz długo marginalizowanej projektantce warszawskiej zieleni. W polskim pawilonie podczas Gwangju Biennale (2023) prezentowany był z kolei projekt CENTRALI „Nowe sfery armilarne”. Jednym z bardziej poetyckich projektów, które znalazły się w portfolio Kuciewicz, jest „Dom z podniebnym stawem” (2019) – koncepcja dachowych stawów naturalnych, współtworzących miejskie ekosystemy. W ramach wystawy „Futurama Warszawa” (2018) CENTRALA zaprezentowała projekt „Mokradło – model nawodnionych terenów praskiego podskarpia”, przywracający pamięć o hydrologicznym krajobrazie miasta.
W ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy Małgorzata Kuciewicz zrealizowała „Projekt obserwatorium zjawisk atmosferycznych” – propozycję stworzenia różnorodnych przestrzeni do świadomego przeżywania zjawisk pogodowych i hydrologicznych w miejskim pejzażu. Kuciewicz chce, by debata o przestrzeni miejskiej uwzględniała również obserwację zmian zachodzących nad naszymi głowami. W ramach projektu powstało dziesięć koncepcji architektonicznych – obiektów przeznaczonych do rejestrowania drobnych zjawisk nieba, zmian w przyrodzie, cykli hydrologicznych miasta. Wśród nich znalazł się pawilon do obserwacji cienia Ziemi, dolmen (na wzór megalitycznych budowli z kamienia) służący do dostrzegania zniekształceń tarczy słońca, ogród księżycowy zbudowany wokół subtelnych odcieni światła nocnego, dryfujące obserwatorium tęcz, instrument do badania tzw. przedniebia, a także – dla tych, którzy dopiero uczą się patrzeć – platforma do obserwacji chmur. „Podczas obserwacji ulotnych form chmur – pisze Kuciewicz – platforma zapewnia twardość, której doświadcza się, stojąc na wielkiej skale”.
Anna Pajęcka
